Sayt haqqında

Apat (Katastrofa): “ko’p azap ha’m apatlarg’a sebep bolatug’ın waqıya yamasa jag’day” (Cambridge Learner’s Dictionary).

U’lken ekologiyalıq mashqalalar apat sıpatında suwretlengen . Ma’selen, Tınısh okeanı aralları ma’mleketleri atirapindag’i ten’izler suwının’ ko’teriliwi, Aral ten’izi suwının’ azayiwi ha’m Grenlandiya muz qatlamınin’ eriwi. Ko’pshilik adamlar xabardarlıqtı jayıw ha’m adamlardı ha’reket etiwge iytermelew ushın apat du’zilisi kerek dep esaplaydı. Biz apat du’zilisi keri ta’sir ko’rsetedi dep ba’sekilesemiz. Bul ha’reketsizlikke ha’m fatalizmdi sezindiriwge alıp keledi. Sonın’ menen birge, adamlardı hesh qashan ja’rdem bermeytug’ın jalg’ız sheshim izlewge alıp keliwi mu’mkin.

Kerisinshe, apattan basqa na’rseni ko’riwimiz kerek. Bunın’ ushın biz to’rt u’lken ha’m ahmiyetli temalardi belgilep alamiz. Biz olardı to’rt basqısh dep ataymız:

• U’y: Sonday jerler bar, ol jerlerde ekologiya keskin da’rejede o’zgergen ha’m ekologiyalıq, ekonomikalıq mashqalalar bar. Bul jerler elege shekem ha’m ha’r waqıt adamlar, o’simlikler ha’m haywanlardın’ u’yleri bolıp qala beredi. Ayırım tu’rleri ushın bunday jerler jan’a u’y bolıwı mu’mkin.
• Tariyxı: Biz so’zsiz pa’seyiw haqqındag’ı waqıyalar ha’m apattan basqa na’rselerdi ko’riwimiz kerek. Bunın’ ushın biz eki fakttı ko’rip shıg’ıwimiz kerek. 1. Qorshag’an ortalıq uzaq mu’ddette dinamikaliq bolıp tabıladı.  Ha’r waqıt o’zgeriwshen’. 2. Ha’r bir jerde resurslardan paydalanıw ha’m qorshag’an ortalıqtı insan ta’repinen basqarıw tariyxı bar. Bunday jergilikli ha’m aymaqlıq tariyxlar ahmiyetli. Tariyxqa na’zer taslaw, mashqalalardan bas tartamız degeni emes, biraq biz a’piwayilastirilg’an waqıyalardan uzaqraqqa qaraymiz.
• Baylanıs: Biz apattın’ tar maydanınan sırtqa qarawımız kerek. Keyin biz bul jerdin’ u’lken kontekstke mas keliwin ha’m sociallıq ha’m ekologiyalıq sistemaları beyimleskenin ko’riwimiz mu’mkin. Bul kelisim haqqında so’ylewdi ha’m qalay transshegaralı bolıwdı o’z ishine aladı.
• Qiyallar: Apat ramkası sheshimlerdi da’rriw ha’m ken’ ko’lemde a’melge asırıwdı usınadı. Bul jerler qanday bolıwı mu’mkinligi haqqındag’ı jergilikli xalıq pikirin ku’tiwge waqıt ha’m imkaniyat joq ekenligin aytadı. Ayrıqsha jag’daydi ko’riw , bul jerlerdi u’y dep aytatug’ın adamlardın’ dawısları ha’m waqıyaların oraylastiriw ushın waqıt ha’m ma’ka’n jaratıw degeni. Eger biz  keleshekti jaratıw ushın birge islessek , biz ma’ka’n , tariyx ha’m baylanıs penen shug’ıllanıwimiz za’ru’r. Biz bunı sa’wbet, soraw-juwaplar, konstruktiv kerı baylanıs ha’m ta’jriybe almasıw arqalı a’melge asıra alamiz.

Bizin’ maqsetimiz- apattan tisqarig’a o’tiwge ha’m alternativ keleshekti elesletiwge urınıp atırg’an proektler, waqıyalar, ma’deniyat ha’m resurslardı bo’lisiw. Bir to’rt basqıshtı yadta tutqan halda tu’rli ko’z qaras ha’m ideyalardı usinamiz, u’y, tariyx, baylanıs ha’m qiyallar. Bul ulıwmalıq proekt bolıp, ha’r bir qızıg’ıwshı tarepinen basqarıladı. Biz siz qosqan u’lesin’izden quwanıshlı bolamız.

Biz bul proektti Aral ten’izi aymag’ı menen baslawdı maqul dep taptıq, biraq u’mit etemiz biz keleshekte geografik jaqtan ken’eyemiz. Biz u’mit etemiz bul veb-sayt kelisimdegi proektge aylanadı. Egerde siz “Apattan tıs ko’riw” proektine o’z u’lesin’izdi qosıwdı qa’lesen’iz, iltimas bizin’ U’les qosıw! kanalımızdı tekserin’.r Contribute! page.

Bizlerdin’ birinshi u’lken u’les qosi’wshi’mi’z bul logotipimizdin’ koncepciyasi’n usi’ni’s etken Masharifboy Otanazarov esaplanadi’!

¹ Oraylastiriw menen biz birinshi orıng’a qoyıwdı na’zerde tutamız (so’zbe-so’z: orayda qoyıw). Bizin’ pikirimizshe aymaqlıq ko’z qarastı shettegi adam sıpatında o’z ko’z qarasımızdan joqarı qoyıw ha’m ne qilmaqshi ekenligimizdi hesh kimge aytpawımız kerek.

Ha’zirgi komanda